Endeldarmkanker

Bij endeldarmkanker heeft u een kwaadaardige tumor in de endeldarm. In de medische wereld wordt dit ook wel rectumcarcinoom genoemd.

De behandeling van endeldarmkanker kan uit 3 onderdelen bestaan:

• Voorbehandeling met bestraling (radiotherapie) en/of chemotherapie in tabletvorm.
• Een operatie
• Chemotherapie
• Palliatieve zorg

Voorbehandeling

Er zijn verschillende vormen van voorbehandelen voordat de operatie plaatsvindt. Dit is afhankelijk van het stadium van de tumor als deze wordt ontdekt:

• Korte voorbehandeling
  • Bestraling gedurende 5 dagen.
  • De week daarna wordt u geopereerd. 
• Lange voorbehandeling
  • Bestraling en chemotherapie in tabletvorm gedurende 5 weken. 
  • Na minimaal 7 weken na de chemotherapie wordt een nieuwe MRI gemaakt om te beoordelen of de voorbehandeling effect heeft gehad. 
  • Daarna vindt de operatie plaats. 

Stoma

Soms wordt voorafgaand aan de behandeling al een stoma aangelegd om problemen tijdens de behandeling te voorkomen. Dit wordt vooraf met u besproken. 

Behandeling op meerdere locaties

Ziekenhuis Rivierenland werkt voor veel vormen van kanker nauw samen in het regionale samenwerkingsverband Oncologie Midden-Nederland (Oncomid). Dit betekent dat uitslagen en behandelingen van patiënten altijd in het oncologienetwerk worden besproken. Ook vinden sommige behandelingen in een van de andere ziekenhuizen van Oncomid plaats. 

Voor de behandeling van endeldarmkanker betekent dit:

• dat u voor de bestraling naar het UMC in Utrecht gaat.
• dat u de eventuele chemotabletten via de internist/oncoloog en de verpleegkundig speciast van Ziekenhuis Rivierenland krijgt.
• De operatie vindt plaats in het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein.

Fit voor de operatie
Het is belangrijk dat u zo fit mogelijk bent voor de operatie. Dit draagt bij aan een sneller herstel. Vaak zijn er ook minder complicaties. We bieden daarom voorafgaand aan de operatie een programma aan met conditie- en krachttraining en dieetadviezen. Dit noemen we het 'prehabilitatie-programma'. Meer informatie over dit programma leest u op de pagina 'Fit4Surgery(https://ziekenhuisrivierenland.nl/beweegziekenhuis/fit4surgery/)'.

Stoppen met alcohol en roken
Het is aan te raden om te stoppen met roken en het drinken van alcohol. Dit draagt bij aan het verminderen van complicaties en een spoedig herstel.

Voeding
Het is belangrijk dat u voldoende gezonde voeding binnenkrijgt in de periode tot aan de operatie. U krijgt hiervoor extra ondersteunende drankjes die een positief effect hebben op het herstel na de operatie. Vanaf 24.00 uur de dag voor de operatie mag u niet meer eten. Lees ook de instructies die u krijgt ter voorbereiding op uw operatie en opname.

Bij de operatie wordt het deel van de endeldarm waarin het gezwel zit met een zo ruim mogelijke marge verwijderd. Afhankelijk van de mogelijkheden worden de uiteinden van de darm weer met elkaar verbonden. Deze verbinding noemt men een anastomose.

Weghalen omliggend weefsel

De chirurg haalt naast het aangedane deel van de endeldarm ook het omliggende vetweefsel waarin de lymfeklieren zitten weg. Dit is nodig om de kans op het terugkeren van het gezwel in het operatiegebied zo klein mogelijk te maken.

Achter dit vetweefsel lopen echter ook zenuwvezels die zorgen voor een aantal seksuele en urineblaasfuncties. Tijdens de operatie worden deze zenuwvezels zoveel mogelijk gespaard. 

Tijdelijk stoma

Uit veiligheidsoogpunt wordt vaak een tijdelijk stoma aangelegd, meestal rechtsonder in de buik. Dit is nodig om de verbinding, de anastomose, te laten genezen zonder dat er darminhoud langskomt. 

Het tijdelijke stoma wordt na 2 tot 3 maanden weer weggehaald. Daar is een tweede operatie voor nodig. Deze operatie is minder ingrijpend.

Soorten operaties

Video operatie dikke darm

Afhankelijk van de plaats waar de tumor in de darm zit, zijn verschillende operaties mogelijk. 

Stichting Darmkanker, de Stomavereniging, specialisten uit vijf ziekenhuizen en Kanker.nl hebben met Patientenbegrijpen een video gemaakt over de operatie van endeldarmkanker. U vindt de video via onderstaande link

video operatie endeldarmkanker(https://www.patientenbegrijpen.nl/endeldarmoperatie-voor-darmkanker/)

Anusbesparende operatie (low anterior resectie (LAR))

Als de tumor meer dan 3 tot 5 centimeter van de anusopening zit, kan in de meeste gevallen nog een lage verbinding worden gemaakt tussen een hoger doorgesneden deel van de dikke darm (sigmoid) en het resterende deel van de endeldarm. De anus wordt dan gespaard. U krijgt een tijdelijk stoma om ervoor te zorgen dat de lage verbinding goed kan genezen. Als de verbinding goed geneest, kan de stoma na ongeveer 3 maanden weer verwijderd worden. U krijgt dan weer ontlasting via de anus. Deze anusbesparende operatie wordt in medische termen 'low anterior resectie', afgekort LAR, genoemd.

Anus amputatie (abdomino perineale recesectie (APR))

Als het gezwel te dicht bij de anus ligt, is het niet mogelijk om de darmen weer aan elkaar te verbinden. Er is dan niet genoeg gezonde endeldarm dat kan worden bespaard. Er kan geen anastomose gemaakt worden. In dat geval moet de gehele endeldarm worden verwijderd inclusief de anus. In medische termen noemt men dit een rectumamputatie. U krijgt dan een blijvend stoma, meestal linksonder in de buik.

Tamis-procedure

Dit type operatie is alleen mogelijk bij stadium 1 poliepen. De operatie wordt in de meeste gevallen via een kijkbuis (laparoscopisch) gedaan. In sommige gevallen kan alsnog een 'open' operatie worden gedaan. Dit gebeurt als:

• De tumor te groot is;
• De tumor op een lastige plaats zit;
• Er littekenweefsel van een eerdere operatie aanwezig is;
• Uw toestand tijdens de operatie verandert.

Bij deze operatie wordt onder narcose een buisje in de anus gebracht. Door dit buisje gaat een camera en werkinstrumenten. Op deze manier kunnen de gezwellen op een veilige wijze geheel verwijderd worden. Hierdoor is de kans dat ze terugkomen kleiner geworden.

Met deze Tamis-procedure bent u na de operatie sneller op de been en heeft u minder pijn. Daarbij hoeft er geen aansluiting van de darm gemaakt te worden, waardoor er vrijwel geen risico is op een buikvliesontsteking. Doordat deze ingreep uitgevoerd wordt met speciale apparatuur is er ook heel weinig kans dat er schade optreedt aan de kringspieren.

Herstel na de behandelingen

Een aantal klachten kunnen langer aanhouden na de behandeling van kanker. Dit is ook een van de onderwerpen die besproken wordt bij de controles. We kunnen u doorverwijzen naar zorgverleners die u hierbij kunnen helpen. 

Vermoeidheid

Vermoeidheid is een van de meest voorkomende bijwerkingen van een behandeling van kanker. Soms is het lastig om de cirkel te doorbreken en weer energie te krijgen. Op de website kanker.nl leest u hoe u kunt omgaan met vermoeidheid.

Seksualiteit

Dit is vaak niet het eerste waaraan gedacht wordt bij de diagnose kanker. Toch kan het seksuele patroon worden verstoord. Uw lichaam en uw gevoelens hierbij kunnen door de behandelingen veranderen. Dit kan ook voor uw partner gelden. Het is belangrijk dat u over uw gevoelens praat met elkaar. 

Weer aan het werk

Door de behandelingen kan er vaak tijdelijk niet of in ieder geval minder gewerkt worden. Ook is soms het oppakken van werk na de behandelingen niet vanzelfsprekend. Bijvoorbeeld door vermoeidheid of psychische problemen. Bespreek uw situatie en wensen met uw werk en/of de bedrijfsarts. 

Meer informatie over darmkanker leest u op de website kanker.nl(https://www.kanker.nl/kankersoorten/darmkanker-dikkedarmkanker/).