Dieetadviezen voor mensen met een ileostoma

Een ileostoma is een kunstmatige uitgang van de dunne darm. U krijgt deze stoma als de dikke darm is verwijderd of (tijdelijk) niet wordt gebruikt. Omdat de voeding nu niet door de dikke darm gaat, kan uw poep (ontlasting) dun zijn. Deze poep verlaat uw lichaam via de ileostoma. Omdat uw poep dun is, verliest u meer zout en vocht. Het is belangrijk om daar rekening mee te houden in uw voeding.

Na het verwijderen van de dikke darm is het volgen van speciaal dieet niet nodig, u mag alles eten en drinken. Er zijn wel een paar dingen waar u rekening mee kunt houden.

Met een ileostoma verliest u veel zout en vocht met poepen. Dit kunt u merken aan de onderstaande klachten:

Klachten bij zouttekort

• Vermoeidheid
• Duizeligheid
• Prikkelbaarheid
• Slaapstoornissen
• Concentratiestoornissen
• Spierkrampen
• Snel gewichtsverlies

Klachten bij vochttekort

• Dorst
• Sufheid
• Vermoeidheid
• Verminderde eetlust

Zout aanvullen

U kunt het tekort aan zout aanvullen door extra zout (natriumchloride) te gebruiken. Strooi bijvoorbeeld ruim keukenzout over de voeding. Of eet producten waar veel zout in zit. Kies voor zoute producten waarin niet veel calorieën zitten. Zo voorkomt u dat uw gewicht ongewild toeneemt.

Veel schommelingen in het gewicht kunnen na een tijdje namelijk problemen geven met de ileostoma en de verzorging ervan. De stoma kan gaan lekken door gewichtstoename. Door de lekkage kan uw huid gaan irriteren. 

Deze producten bevatten veel zout en weinig calorieën: 

• Keukenzout
• Aromat
• Ketjap manis en ketjap asin
• Maggie
• Tomatenketchup
• Curry
• Rookvlees
• 20+/30+ (smeer)kaas
• Groentesap, tomatensap
• Bouillon
• Heldere soep

Deze producten kunt u beter niet nemen, omdat ze veel zout én veel calorieën bevatten:

• Bacon
• Cervelaatworst
• Salami
• Ontbijtspek
• 48+ (smeer)kaas
• Rookworst
• Chips en zoutjes
• Haring

Let op: 

• Drop bevat salmiak en geen zout. Drop is daarom niet geschikt.
• Begin nooit zelf met een zoutbeperkt (natriumbeperkt) dieet. Overleg eerst met uw specialist of diëtist.

Vocht aanvullen

Het is belangrijk om, verdeeld over de dag, 2 tot 2,5 liter te drinken. Dit zijn ongeveer 16 tot 20 kopjes. Niet alleen dranken zijn vocht. Alle vloeibare producten worden meegerekend. Bijvoorbeeld soep, yoghurt, pap en vla.

U kunt controleren of u voldoende drinkt door de inhoud van het aantal kopjes, bekers en glazen van een dag bij te houden op een lijst. Aan het eind van de dag kunt u zien of u 2 tot 2,5 liter vocht binnen heeft gekregen. Plast u weinig, en is uw urine donker van kleur? Dat kan betekenen dat u te weinig heeft gedronken.

Als u extra veel zout of vocht verliest

Bij diarree, overgeven, heel veel zweten, koorts of warm weer verliest u extra vocht en zout. Vaak heeft u dan ook minder eetlust. U krijgt dan nog 
minder zout en vocht binnen. Vul uw voeding dan eventueel aan met ORS. Dit zijn zakjes poeder die u kunt oplossen in water. In het poeder zit onder andere suiker en zout. Hiermee kunt u tekorten voorkomen. ORS kunt u bij de apotheek en de drogist kopen.

Met een ileostoma mag u alles eten en drinken. Het is wel belangrijk om rustig te eten. Snijd voedsel fijn en kauw goed. Vooral bij de volgende producten:

• Asperges
• Bleekselderij
• Champignons
• Maïs
• Zuurkool
• Harde rauwkost
• Noten en pinda’s
• Taai vlees, draadjesvlees
• Citrusfruit
• Verse ananas
• Gedroogde vruchten zoals dadels, vijgen
• Pruimen
• Kokosproducten, popcorn en amandelspijs

Heeft u last van dunne poep, dan kunnen de volgende tips helpen:

• Spreid het eten en drinken goed over de dag.
• Combineer het drinken met een zetmeelrijk product. Bijvoorbeeld een cracker met hartig beleg.
• Eet geen grote maaltijd vlak voor u gaat slapen. Zo voorkomt u dat u ’s nachts moet poepen. En het zorgt voor een betere nachtrust.

Gasvorming en de geur en kleur van de poep

Gasvorming of winderigheid is een normaal gevolg van de spijsvertering. Hoeveel iemand hier last van heeft, verschilt per persoon.

Onderstaande producten kunt u gewoon nemen. Wel hebben ze invloed op gasvorming:

• Koolsoorten
• Spruiten
• Prei
• Paprika
• Uien en knoflook
• Peulvruchten
• Koolzuurhoudende dranken
• Bier

Tijdens het eten slikt u vaak lucht in. Dat gebeurt ook bij het kauwen van kauwgom, roken en praten. Dit merkt u niet. De lucht komt voor een deel in het stomazakje terecht. Om dit tegen te gaan, is het belangrijk om rustig te eten. Dan slikt u minder lucht in.

Onderstaande producten kunt u gewoon nemen. Wel hebben ze invloed op de geur van poep:

• Koolsoorten, vooral als ze lang gekookt zijn
• Prei
• Uien en knoflook
• Peulvruchten
• Vis
• Eieren
• Vitamine B-tabletten

Onderstaande producten kunt u gewoon nemen. Wel hebben ze invloed op de kleur van poep:

• Spinazie
• Bieten 
• IJzerpreparaten

Naar het buitenland 

Gaat u op vakantie naar (sub)tropische landen? Dan zijn de temperaturen hoger. Ook de hygiëne is anders. U heeft daardoor meer kans op diarree. Neem geen onnodige risico’s. Neem altijd ORS, bouillontabletten of zouttabletten mee op reis. En neem tijdens uw reis geen:

• Ongekookt leidingwater
• IJs en ijsblokjes
• Rauw vlees en vis
• Rauwe groenten
• Ongeschild fruit

Anale irritatie

De huid rond de anus kan schraal en pijnlijk worden als de poep dun is 
en meerdere keren per dag komt. Zeker kort na de operatie kan dit zo zijn. Goede (preventieve) verzorging van de huid rondom de anus is daarom belangrijk. Informatie hierover kunt u krijgen bij uw arts en/of stomaverpleegkundige.

Anale irritatie wordt niet veroorzaakt door voeding. Is de huid kapot, dan kan deze wel meer geïrriteerd zijn na het eten van sterk gekruide gerechten.

Op de website van het Voedingscentrum vindt u meer informatie over gezond en veilig eten.

Voedingscentrum(https://www.voedingscentrum.nl)

Op de website van de Stomavereniging vindt u meer informatie over de ileostoma.

Stomavereniging(https://www.stomavereniging.nl)

Heeft u vragen? Deze kunt u via een E-consult in MijnZR stellen aan uw eigen diëtist.