Geel-zien bij een baby

De meeste baby’s worden een paar dagen na de geboorte een beetje geel. De kleur van de huid maakt daarbij niet uit. Dit komt door bilirubine. Dit is een afbraakstof die uit het bloed in de huid van uw baby komt. Dat is niet erg en het gaat na een paar dagen tot 2 weken vanzelf weer over. Heel soms is er zoveel bilirubine dat het gevaarlijk is voor de hersens. Dan moet de baby naar het ziekenhuis. Het is belangrijk dat baby’s de eerste levensdagen regelmatig gecontroleerd worden. Dit doet de kraamverzorgende, verpleegkundige, verloskundige of arts. Het medische woord voor geel-zien is hyperbilirubinemie.

De huid van een baby wordt een paar dagen na de geboorte een beetje geel. Als u de baby goed bekijkt bij daglicht of helder kunstlicht, kunt u zien of de huid gelig is. Bij baby’s met een donkere huidskleur is dit moeilijker te zien. Soms is te zien dat het oogwit een beetje geel wordt.

Meestal wordt tussen dag 3 en dag 5 eerst het gezichtje geel. Als de er steeds meer bilirubine in het bloed en de huid komt, worden ook borst, armen, buik en benen geel.

De stof bilirubine wordt door de lever afgevoerd. Na de geboorte ontstaat meer bilirubine dan de lever af kan voeren. Dit probleem duurt meestal een paar dagen.

Controleren kan met een huidtest of een bloedtest. Of het echt nodig is om de baby te testen hangt af van:

• hoe erg het geel-zien is;
• hoeveel dagen oud de baby is;
• andere kenmerken die invloed hebben op het geel-zien. 

Ziet een baby al binnen 24 uur na de geboorte geel?

Dan is altijd verder onderzoek door de kinderarts nodig.

Meten met een bilirubinemeter

Een bilirubinemeter is een instrument dat op een oorthermometer lijkt. De meting gebeurt door de tip een aantal keren zacht op het voorhoofd of borstbeen van de baby te drukken. De waarde van de hoeveelheid bilirubine in de huid verschijnt dan op het leesvenster van het apparaat. 

Onderzoek van het bloed

Als de uitslag van de meting op de huid te hoog is, volgt altijd bloedonderzoek. Ook als de arts of verloskundige de uitslag van de bilirubinemeter niet vertrouwen, volgt alsnog bloedonderzoek. De meting met de bilirubinemeter is minder betrouwbaar dan een onderzoek van het bloed.

Fototherapie

Geel-zien is te behandelen met fototherapie. De baby wordt dan onder speciale lampen of op een lichtmatras gelegd. De lampen of matras geven een speciaal licht waardoor de bilirubine wordt afgebroken. De baby krijgt een brilletje op om de ogen tegen het felle licht te beschermen.

De baby wordt na enkele dagen minder geel en de hoeveelheid bilirubine in het bloed daalt. Dit moet gecontroleerd worden door het bloed te onderzoeken. Meestal gebeurt dit in het ziekenhuis, maar soms kan het ook thuis. 

Wisseltransfusie

In heel zeldzame gevallen lukt het niet om met fototherapie de hoeveelheid bilirubine genoeg te laten dalen. Het kindje maakt dan veel te veel bilirubine aan. Dit komt bijvoorbeeld doordat de bloedgroepen van de baby en de moeder niet goed bij elkaar passen. Dan is een wisseltransfusie nodig, want er kan dan schade aan de hersens ontstaan. Het bloed van de baby wordt dan vervangen door donorbloed. Een wisseltransfusie duurt meestal 2 tot 3 uur. Daarna moet de baby weer onder de lamp om te voorkomen dat de hoeveelheid bilirubine weer te hoog wordt.

Geel-zien en borstvoeding

Geel-zien komt vaker voor bij baby’s die borstvoeding krijgen dan bij baby’s die kunstvoeding krijgen. Het gebeurt vooral als de borstvoeding niet goed lukt. De baby krijgt dan te weinig melk binnen. Leg de baby de eerste dagen minimaal 8 tot 12 keer aan de borst. Zo komt de borstvoeding goed op gang en krijgt de baby genoeg melk. Als de baby te weinig moedermelk krijgt, vraag dan de kraamverpleegkundige, verloskundige of arts om hulp en advies. Borstvoeding is en blijft de beste voeding voor een baby.

Meer kans op geel-zien

Sommige baby’s hebben meer kans op geel-zien. De kans op geel worden is groter:

• als de baby meer dan 2 weken te vroeg is geboren;
• als de borstvoeding niet goed gaat en de baby weinig melk binnenkrijgt;
• als de baby bij de bevalling blauwe plekken of bloeduitstortingen heeft gekregen;
• als er bij de baby eerder een test is gedaan waarbij de hoeveelheid bilirubine hoog was;
• als een ouder broertje of zusje ook geel is geweest en daarvoor fototherapie of een wisseltransfusie kreeg;
• als er in de familie erfelijke ziekten voorkomen die het afbreken van het bloed vergroten, zoals sferocytose en g6pd-deficiëntie;
• als de bloedgroepen van moeder en baby niet bij elkaar passen waardoor bij de baby het afbreken van het bloed te groot is. Dit heet bloedgroepantagonisme.

Wat als de baby na 3 weken nog steeds geel is?

Ga als de baby na 3 weken nog geel is of als het geel-zien erger wordt, naar de huisarts, consultatiebureau-arts of kinderarts. Meestal volgt dan bloedonderzoek.

Informatie verkregen via de Gezondheidszorg CBO in samenwerking met de Stichting Kind & Ziekenhuis.